120 lat Polskiego Towarzystwa
Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie
Historia Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” jest związana z upadkiem powstania styczniowego w 1863 roku, po którym nastąpiła kulminacja represji narodowościowych w stosunku do Polaków. Celem zaborców było zniszczenie narodu polskiego a tylko system likwidacji naszej państwowości był, w zależności od zaboru, zróżnicowany.
Zdarzenia jakie miały miejsce w Galicji w II połowie XIX wieku wymusiły na austriackim zaborcy, ustępstwa polityczne i Galicja wkroczyła w okres ograniczonych swobód autonomicznych. W tym też czasie powstało wiele instytucji społecznych które zajmowały się krzewieniem idei sportowych a także propagowaniem wychowania fizycznego. I tak w 1867 roku powstało we Lwowie pierwsze Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Zgodnie z zatwierdzonym przez ówczesne władze statutem „Sokół” był stowarzyszeniem sportowo-gimnastycznym. Jednak naprawdę jego głównym zadaniem była praca społeczno-wychowawcza o podłożu patriotycznym. W towarzystwie tym organizowano obchody rocznic narodowych, zebrania oświatowe i kulturalne.
Przykład działalności „ Sokoła” rozpowszechnił się i zaczął szybko obejmować tereny Galicji, a następnie pozostałe zabory Polski.
Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Krakowie powstało 23 lutego 1885 r. i jego pierwszym Prezesem był znany pisarz Michał Bałucki. W 1889 roku, za prezesury Wawrzyńca Stycznia, wybudowano gmach Sokolni, który istnieje do dnia dzisiejszego i nadal służy Sokolnikom. Okazały budynek znajduje się przy ul. Piłsudskiego w okolicach Hotelu „Cracovia”. Wśród wielu Prezesów należy również wymienić Henryka Jordana – twórcę parków i placów zabaw oraz Stanisława Rowińskiego. Stanisław Rowiński był inicjatorem stworzenia polowych drużyn sokolich, które przygotowywały młodzież do podjęcia walki zbrojnej o niepodległą Polskę. Wielu z tej młodzieży wstąpiło w szeregi Oddziałów, które 6 sierpnia 1914 roku wymaszerowało z Oleandrów do Królestwa Kongresowego. Do największych wydarzeń krakowskiego „Sokoła” należy zaliczyć szarżę pod Rokitną. 13 czerwca 1915 roku II szwadron 2 pułku ułanów legionowych wchodzący w skład II Brygady Legionów Polskich wykonał brawurową i zwycięską szarżę pod Rokitną, zdobywając trzy linie okopów, w których bronili się rosyjscy piechurzy. Ten szwadron ułański, to członkowie Oddziału Konnego krakowskiego „Sokoła”. Dowodził nimi rtm. Zbigniew Dunin. W okresie międzywojennym Towarzystwo rozwijało się .W wielu miastach ze składek społeczeństwa, powstały budynki, sale gimnastyczne, obiekty sportowe, a młodzież garnęła się do tej organizacji.
Wybuch II wojny światowej przerwał działalność sokolstwa w Polsce i Krakowie.
Po zakończeniu wojny w latach od 1945 do 1989, mimo wielokrotnych prób nie doszło do reaktywowania działalności PTG. Majątek Sokoła ulegał rozproszeniu . Władze komunistyczne ciągle obawiały się organizacji o tak wieloletniej niepodległościowej tradycji i w związku z tym nie pozwoliły na rozpoczęcie działalności. Upadek reżimu w 1989 otworzył możliwości powrotu do wspaniałej idei sokolnictwa. W ten sposób, 3 maja 1989 roku, przy okazji obchodów rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, reaktywowano Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Krakowie.
PTG „Sokół” w Krakowie jest pełnym kontynuatorem powstałego 120 lat temu towarzystwa.
W dniach od 29 maja do 12 czerwca 2005 r. pracowała z Krakowa stacja okolicznościowa SN0PTG dla uczczenia 120 rocznicy powstania „Sokoła”. Nawiązaliśmy blisko 3000 łączności z krótkofalowcami polskimi i zagranicznymi z 195 krajów na wszystkich kontynentach. Operatorami stacji byli: Zbyszek-SP9BLF, Piotr-SP9BWJ, Stefan-SP9EOH, Janusz-SP9GKM, Bożena-SP9MAT i Krzysiek-SP9NSV.
Karty QSL, wydrukowane przez PTG „Sokół” w Krakowie, są wysyłane do wszystkich, którzy nawiązali z nami łączność.
Vy 73! Bożena SP9MAT